شایعه‌پراکنی وایجادوحشت میان ساکنین مناطق مرزی توسط جاسوسان عراقی

به گزارش خبرنگار مهر، چهل سال پیش در چنین روزهایی ملت ایران که از بند جور و ستم رژیم طاغوت رسته و طعم شیرین پیروزی انقلاب را مزه‌مزه می‌کرد، ناباورانه شاهد تجاوز ارتش بعث عراق به فرماندهی صدام به مرزهای غربی و جنوبی کشورش شد؛ تجاوزی که از سوی قدرت‌های غربی به خصوص آمریکا مورد پشتیبانی قرار گرفت و نهایتاً به‌عنوان طولانی‌ترین جنگ در سده‌های اخیر شناخته شد!

به همین مناسبت با مراجعه به جلد نهم روزشمار مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس با عنوان «تصمیم صدام به جنگ علیه ایران» حوادث آن روزها را مورد بازخوانی قرار می‌دهیم.

حمایت پادشاه اردن از صدام در جنگ با ایران

با لغو یک‌جانبه قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر در شامگاه گذشته از سوی صدام حسین، فعالیت‌ها و تحرکات سیاسی و دیپلماتیک عراق در منطقه عربی که پیش‌ازاین رویداد مهم نیز درخور توجه بود، بازهم شدت بیشتری یافته است. در این مورد خبرگزاری عراق اعلام کرد که امروز هیئت‌های دیپلماتیک کشورهای عربی خلیج‌فارس به وزارت امور خارجه عراق فراخوانده شدند. [۱]

روزنامه روز چاپ پاریس، در شماره امروز خود خبر داد که ملک حسین، پادشاه اردن، در یک تماس تلفنی با رئیس‌جمهور عراق قول داده است که از او در مبارزه‌اش علیه جمهوری اسلامی حمایت کند. در این پیام، وی موضع اردن را در پشتیبانی از عراق اعلام کرده است. [۲]

گسترش درگیری‌های مرزی میان قوای مسلح ایران و نیروهای عراقی از غرب تا دهانه اروندرود

درحالی‌که دامنه درگیری‌های مرزی میان قوای مسلح ایران و نیروهای عراقی از غرب تا دهانه اروندرود، رو به گسترش است، در مناطق مرزی ایلام و کرمانشاه نیروهای مدافع جمهوری اسلامی همچنان در برابر قوای مهاجم عراق به‌شدت مقاومت می‌کنند. بااین‌حال، مضمون گزارش‌های متعدد حاکی از تقویت بیشتر قوای عراق در مرزهای این دو استان و احتمال حملات زمینی و هوایی ارتش عراق در روزهای ۲۹ و ۳۰ شهریور ۱۳۵۹ به مناطق هلاله سومار خسروی تا کرمانشاه است. [۳] گروهان سومار برای چندمین‏بار متوالی خبر از اوضاع وخیم پاسگاه‌های تابع خود داد و بازهم درخواست کمک کرد.

موفقیت جنگنده‌های هوایی در نابودی تجهیزات زرهی مکانیزه عراق

تمایل آشکار و قابل‌توجه حملات مرزی عراق به سمت استان خوزستان، باعث شد تا منطقه مرزی ایلام نسبت به روزهای قبل، روز آرام‌تری را داشته باشد؛ بااین‌حال، تحرکات عراق در مناطق هم‌جوار این استان در قالب تقویت و جابه‌جایی نیرو، تجهیزات مکانیزه و زرهی و نیز آرایش و پیشروی به سمت نقاط مشرف، چشمگیر بوده است. یک گزارش از منابع اطلاعاتی سپاه پاسداران غرب کشور حاکی از آماده شدن ارتش عراق برای حملات زمینی و هوایی شدید به مناطق مهران، دهلران، ایلام و سومار در روزهای ۲۸ و ۲۹ شهریور است. [۴] در این میان، جنگنده‌های نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران نیز که صبح امروز برای سرکوب خطوط مواصلاتی و تجهیزات دشمن، از پایگاه چهارم شکاری دزفول به پرواز درآمده بودند، موفق شدند بخشی از تجهیزات زرهی مکانیزه عراق را نابود سازند. [۵]

جلوگیری عراق از حرکت کشتی‌های تجاری بدون پرچم عراق بر روی شط‌العرب

لغو یک‌جانبه قرارداد مرزی ۱۹۷۵ از سوی عراق و ادعای حاکمیت کامل این کشور بر اروندرود، نقطه آغازی برای مناقشه‌ها و درگیری‌های تازه میان قوای زمینی و دریایی ایران و عراق در منطقه آبی اروندرود یا شط‌العرب و دهانه فاو و خلیج‌فارس است. دراین‌زمینه، رژیم عراق بازهم پیش‌قدم بوده است؛ چنان‏که امروز اعلام شد کشتی‌هایی که بر روی شط‌العرب رفت‌وآمد می‌کنند ازاین‌پس ملزم هستند پرچم عراق را بر بالای خود به اهتزاز درآورند.

از سوی دیگر، بااینکه سرگرد درگاهی، آجودان تیمسار فلاحی جانشین رئیس ستاد مشترک ارتش، عمل تلافی‌جویانه ایران را در مورد جلوگیری از ورود کشتی‌های تجارتی عراق به شط‌العرب شدیداً تکذیب کرد، یک مقام آگاه در فرمانداری خرمشهر اعلام کرد به دنبال اعلام لغو قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر از سوی صدام حسین، مرزداران دریایی عراق امروز از حرکت یک کشتی تجارتی ایران در دهانه شط‌العرب جلوگیری کردند. در حال حاضر، تنها ناوچه‌های نظامی ایران و عراق در شط‌العرب تردد می‌کنند. [۶]

عقب‌نشینی ۶۰ تانک عراقی در مناطق مرزی خوزستان

به دنبال افزایش تحرکات عراق و جابه‌جایی و تقویت بیشتر نیروهای پیاده مکانیزه و ادوات توپخانه، زرهی و حتی واحدهای دریایی عراق در مناطق مرزی استان خوزستان، نبردهایی که در این مناطق از دو روز گذشته با حملات عراق آغاز شده بود، امروز شدت بیشتری یافت و به‌خصوص در پاسگاه‌های فکه و دویرج ایران، درگیری‌های خونینی گزارش شده است. [۷] دراین‌زمینه، گزارش گروهان ژاندارمری بستان حاکی است ۸ صبح امروز، حدود ۶۰ دستگاه تانک دشمن با پشتیبانی توپخانه به پاسگاه‌های فکه و دویرج حمله نمودند که با آتش متقابل واحدهای مستقر در پاسگاه‌های فوق و آتش پشتیبانی هوایی مواجه شده و درنتیجه تلفات و خسارات سنگینی به دشمن وارد و مجبور به عقب‌نشینی شدند. بااین‌حال، شدت حملات عراق در روز جاری به حدی بوده که در طول روز و در ساعات پایانی امروز، هنگ سوسنگرد بارها استدعای کمک و تقویت مناطق درگیر در حوزه مرزی خود را کرده است. [۸]

شایعه‌پراکنی و ایجاد وحشت در میان ساکنین مناطق مرزی توسط جاسوسان عراقی

تحرکات عوامل داخلی وابسته به عراق و نیز فعالیت جاسوسان عراقی در مناطق و شهرهای هم‌جوار مرزی همچون روزهای پیش چشمگیر بوده است. گزارش عوامل اطلاعاتی ستاد مشترک ارتش حاکی است سازمان اطلاعات عراق قرار است ۶ تن از جاسوسان زبده خود را که دوره‌های خرابکاری و تخریب را طی کرده‌اند از طریق مناطق جنوبی کشور به ایران نفوذ دهد. اسامی این افراد در گزارش مخبر این ستاد ذکرشده است. [۹]

در این حال، یکی از تحرکات قابل‌توجه عوامل داخلی وابسته به عراق با توجه به درگیری‌های اخیر مرزی در استان خوزستان، رواج شایعات در شهرهای نزدیک به مرز است. به‌وسیله اهالی عرب‌نشین لشکرآباد که به زبان عربی نیز صحبت می‌کنند، شنیده‌شده که دولت بعث عراق به‌وسیله ایادی خود به عشایر عرب‌نشین نوار مرزی اعلام داشته چون در نظر دارد بعضی از محل‌ها را بمباران کنند، محل سکونت خود را ترک کنند، که این موضوع باعث ناراحتی عشایر شده است. [۱۰]

[۱] خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۱۸۵، تاریخ ۲۹/‏۰۶/‏۱۳۵۹‬ ص ۸، بغداد خبرگزاری فرانسه، ۲۸/۶/۱۳۵۹.

[۲] خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۱۸۵، تاریخ ۲۹/‏۰۶/‏۱۳۵۹‬ ص ۳۱، رادیو ایران، ساعت ۸:۳۰، ۲۸/۶/۱۳۵۹، به نقل از نامه روز چاپ پاریس، ۲۷/۶/۱۳۵۹.

[۳] سند شماره ۱۴۱۶۳۳ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه (مرکز فرماندهی) به سپاه غرب، ۲۷/۶/۱۳۵۹؛ و سند شماره ۲۱۴۲۶ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری مرکز فرماندهی (عملیات سپاه)، ۲۷/۶/۱۳۵۹، ص ۱.

[۴] سند شماره ۲۸۳۸۳۰ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاجا (رکن ۳) به ناحیه کرمانشاه، سنندج، ارومیه، اهواز، ۲۷/‏۰۶/‏۱۳۵۹‬ برابر اعلام سماجا مستند به اعلام سپاه پاسداران به استناد گزارش سپاه غرب کشور.

[۵] روزنامه جمهوری اسلامی، ۲۹/۶/۱۳۵۹، ص ۴؛ و روزنامه انقلاب اسلامی، ۲۹/۶/۱۳۵۹، ص ۲، هر دو به نقل از اطلاعیه شماره ۳ ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران.

[۶] خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۱۸۵، تاریخ ۲۹/‏۰۶/‏۱۳۵۹‬ صص ۱ و ۲، اهواز خبرگزاری پارس، ۲۸/۶/۱۳۵۹.

[۷] سند شماره ۲۹۰۹۲۴ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ۰۷ (رکن ۳) به تهران (مرکز فرماندهی رکن ۳)، ۲۷/۶/۱۳۵۹، برابر اعلام تلفنی گروهان بستان؛ و سند شماره ۲۹۰۹۲۳ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ۰۷ (رکن ۳) به فرماندهی لشکر ۹۲ زرهی (رکن ۳)، ۲۷/۶/۱۳۵۹، برابر اعلام تلفنی گروهان بستان.

[۸] سند شماره ۲۹۰۸۹۹ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ۰۷ (رکن ۳) به فرماندهی لشکر ۹۲ زرهی، ۲۷/۶/۱۳۵۹.

[۹] سند شماره ۴۱۹۵۴ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا ۲ (م ۱۳۲) به نداجا، ۲۷/۶/۱۳۵۹.

[۱۰] سند شماره ۴۰۹۳۲۰ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، شماره سریال ۱۳، ص ۶، ۲۷/۶/۱۳۵۹، برابر گزارش شهربانی استان خوزستان (اهواز)، ۲۷/‏۰۶/‏۱۳۵۹‬